Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı “Kişilerin şikâyetleri, kronik hastalıkları ve bireysel özelliklerine göre uygun olan ilaçları, uygun süre ve dozda, en uygun maliyetle ve kolaylıkla temin edebilmeleridir” Kısaca ilaç kullanırken bilinçli davranmak şeklinde tanımlanabilir.

Akılcı ilaç kullanımında ilaçlar sadece gerektiği kadar miktarda ve sürede kullanılmalıdır. Uygunsuz kullanım bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, hastalıkların tekrarlamasına ya da tedavi sürecinin uzamasına, yan etkilerinin daha fazla olmasına ve tedavi maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır. İlaçlar üretim aşamasından hastalarca kullanılana dek her aşamada uygun koşullarda muhafaza edilmelidir. Uygulama şekli, zamanlaması ve eşzamanlı kullanılan diğer ilaçlarla etkileşimi göz önünde bulundurularak ilaç kulanım planlarına uygun seçilmelidir. İlaçların çoğu güneş ışığını doğrudan almayan, serin ve kuru yerlerde saklanmalıdır ancak bazı ilaçlar için özel saklama koşulları da gerekebilir.

Gastroenterolojide birçok hastalık uzun süreli ve düzenli ilaç kullanımı gerektirebilmektedir. Bu nedenle akılcı ilaç kullanımı yan etkilerden kaçınmak kadar tedavinin etkin ve güvenli olması açısından da önem taşımaktadır.

Mide Koruyucu İlaç Kullanımı

Gastroenterolojide en sık kullanılan ilaçların başında halk arasında ‘’mide koruyucu’’ olarak isimlendirilen proton pompa inhibitörleri gelmektedir. Bu ilaçlar doğru amaçla ve uygun süre kullanıldığında çok etkin ve güvenli ilaçlar olmasına rağmen günümüzde gerekmeyen birçok durumda, düzensiz şekilde kullanıldıklarını görmekteyiz. Özellikle yıllarca bu ilaçları gerekmemesine rağmen kullanan hastalarımız bulunmaktadır. Her ilaç gibi ‘’mide koruyucuların da yan etkileri bulunmakta, çok uzun süre kullanımında midede atrofi, bazı besin ve minerallerin emiliminde eksiklikler gibi sorunlara yol açabilmektedir. Ayrıca tiroit hormonları ve demir gibi bazı ilaç ve besinlerin emilimi için asit ortam gerektiğinden mide koruyucu ilaçlarla birlikte alınmaları etkinliklerini azaltacaktır.

Bağırsak Şikâyetlerinde İlaç Kullanımı

Bağırsak sendromu ve diğer bağırsak şikâyetleri için kullanılan ilaçlar yine sık kullanılan bir ilaç grubu olup bu ilaçlarda ise özellikle ilaçların kullanım zamanı önem taşımaktadır. Bu ilaçların birçoğu aç olarak alındığında daha etkili olmakta, yemek sonrası alındığında ise etkinliği azalmaktadır. Pankreas enzimlerini içeren ilaçların ise özellikle yemekle ve yemek bitiminde alınması gerekmektedir.

Bağırsak hastalıklarında ise ilaçların düzenli kullanılması önem taşımaktadır. En sık gördüğümüz sorun hastaların şikâyetleri azaldığında ilaçları bırakması ve bunun sonucunda hastalığın tekrar aktive olmasıdır. Bu durum hastaneye yatış, ameliyat, kortizon türevi ilaçların daha uzun süre kullanımı gibi sorunların yanında zaman zaman ilk kuşak ilaçlara dirençli hale gelmesine ve yan etkisi daha fazla olan ilaçlara geçilmesi zorunluluğunu doğurmaktadır. Benzer şekilde özellikle kronik karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar da uzun süre kullanılması gereken ve doktorunuza danışmadan kesilmemesi gereken tedavilerdir.

Antibiyotik İlaç Kullanımı

Gastroenterolojide antibiyotikler de gastroenteritler başta olmak üzere çeşitli hastalıkların tedavilerinde sık kullanılmaktadır. Antibiyotikler uygun süre ve dozda kullanılmalıdır. Gereğinden fazla ya da az doz veya sürede kullanılmaları antibiyotiklere direnç gelişimine ve bazı enfeksiyonların tedavisinde artık etkisiz olmalarına yol açabilmektedir. Ayrıca antibiyotiklerin uygunsuz kullanımına bağlı gastroenterit ya da alerjik reaksiyonlar gibi ciddi sorunlara yol açabilirler.

Bilinçsiz Vitamin İlaç Kullanımı

Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı, bilinçsiz gıda takviyesi ve gereksiz bitkisel ürünlerin kullanımı diğer bazı önemli sorunlardır. Örneğin bazı vitaminler vücutta depolanmayacağından fazla alınması idrar ve dışkı ile atılmasına yol açabilir. Bazı vitaminlerde ise vücutta birikerek olası zararlı etkilere zemin hazırlayacaktır. Gıda takviyelerinin bazılar ise yararı kesin kanıtlanmamış ve yan etkileri çok iyi bilinmeyen bileşik ve besinlerden oluşmaktadır. Zaman zaman bazı gıda takviyelerine bağlı ciddi karaciğer hastalıkları ile karşılaşabilmekteyiz.