Hirsutizm Nedir?

Kadınlarda kıllanma artışına Hirsutizm denir. Hirsutizmdeki kıllanma artışı, vücudun herhangi bir bölgesinde değil androjen hormona duyarlı dediğimiz üst dudak, çene, kol, bacak, göğüs, karın ve sırt gibi belli bölgelerde olur. Bu kıllar genellikle kalın ve siyah olur. Kıllanma artışı ile Akne (sivilce) de beraber olabilir. Dudak mukozası, avuç içi ve ayak tabanı dışında bütün vücut kıllarla kaplıdır.

İnsan vücudunda yapısal olarak 3 tip kıl vardır. Yenidoğan bebeklerin vücudu Lanugo tipi açık renk yumuşak kılla kaplıdır ve doğum sonrası ilk aylar içinde kaybolurlar. Vellüs tipi kıllar ise Lanugo kıllardan biraz daha büyük ve açık renkli yumuşak kıllar olup androjen bağımlı olmayan vücut bölgelerinde görülen kıllardır. Terminal kıllar ise uzun ve siyah kıllardır. Kıllanma artışıyla androjen hormon seviyeleri arasında bir ilişki olmayabilir.

Vücuttaki kıl dağılımı (kıl derecesi) modifiye Ferriman Gallwey (FG) skorlaması ile değerlendirilir. 9 bölge 0 ile 4 arasında skorlanır ve toplam skor elde edilir. Toplam FG skoru 36’dır. Normal şartlarda kadınlarda FG skoru 8 ve üzerinde ise Hirsutizm olarak kabul edilir. Bununla beraber Akdeniz kıyısı ülkelerde ve Orta Doğu bölgesindeki kadınlarda FG skoru 9–10’un üzerindeyse Hirsutizm olarak kabul edilirken, Asya’lı kadınlarda 2 ve üzeri Hirsutizm olarak kabul edilir. FG skoru 8–15 arası olan olgular hafif, 16–25 arası olanlar orta ve 25 üzeri olan olgular ise ciddi Hirsutizm olarak adlandırılır. Bir kadın 3 pozitif FG skorundan bile rahatsız olabilir. Dolayısıyla hastanın şikayeti esas alınır.

Anoreksiyo nervosa ve hipotiroidi gibi hastalıklarda veya glukokortikoid, minoxidil, fenitoin gibi çeşitli ilaçların kullanımında da yaygın, yumuşak özellikte, siyah olmayan ve androjen artışının neden olmadığı bir tür kıllanma artışı olabilir. Bu duruma hipertrikoz denir ve Hirsutizmden farklıdır.

Hirsutizm Neden Olur?

Hirsutizme en sık sebep olan durum Polikistik over sendromudur. Bu durumda tabloya menstruel düzensizlik ve sivilce artışı da eşlik edebilir. Ayrıca Polikistik over sendromu, Tip 2 Diyabetin (şeker hastalığı) bir habercisi olabilir. Hirsutizmin diğer sebepleri arasında; Konjenital adrenal hiperplazi, Over tümörleri, Adrenal tümörler, Cushing hastalığı ve Hipertekoz sayılabilir.

Hirsutizm Tedavisi

Bu hastalar değerlendirilirken öncelikle kıllanma artışının başlama zamanı ve nasıl seyir gösterdiği-ilerleme hızı- sorulur. Menstruel siklus düzeni, kilo durumu araştırılır. Kullandığı ilaçlar sorgulanır.

Muayenesinde Ferriman Gallwey skorlaması yapılır, eşlik edebilecek diğer sivilce, pigmentasyon artışı veya kilo fazlalığı gibi bulgular değerlendirildikten sonra başta testosteron hormonu olmak üzere tetkikleri yapılarak tedavisine geçilir.

Hirsutizm tedavisinin süregen bir tedavi olduğu en az iki yıl sürmesi gerektiği, tedaviye yanıtın kıl siklusundan dolayı 6 aydan önce ortaya çıkmadığı bilinmelidir.

Bilhassa fazla kilolu Polikistik over sendromlu kişiler beslenmeye dikkat etmeli ve egzersize başlamalıdır.

Hafif ya da lokalize olgularda tek tedavi olarak lokal tedavi yani kıl ağartma, kopartma, tıraş etme, ağda yapma, elektroliz, lazer epilasyon gibi kıl çıkarma yöntemleri ve eflornitin gibi lokal ilaç uygulaması yapılabilir. Tıraş etmenin yeni kıl oluşumunu artırmadığı gösterilmiştir.

Hastanın durumuna göre tedavide kişiye göre özelleştirilmiş tekli veya kombinasyon ilaçlar kullanılır.