Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İlaçlardan Dolayı Gözlemlenen Yan Etkiler

Tüp bebek tedavisinde kadından fazla sayıda yumurta elde edilebilmesi adına ilaç tedavisi uygulanır. Kadınlarda yumurtanın çok sayıda elde edilebilmesi yönünde yardımcı olan ilaç tedavisinde birtakım yan etkileri vardır. Bu yan etkiler ise şunlardır;

  • Ani ruh hali değişimi
  • Alerjik reaksiyonlar
  • Karın bölgesinde hissedilen ağrı
  • İshal
  • Kusma
  • Mide bulantısı
  • Yumurta geliştirici iğnelerin yapıldığı bölgelerde hafif morarma, ağrı ve tahriş
  • Ödem
  • Baş ağrısı
  • Meme hassasiyeti
  • Ateş basması
  • Halsizlik

Çoğul Gebeliğin Gerçekleşmesi Halinde Karşılaşılabilecek Riskler

Tüp bebek tedavisindeki embriyo transferi işleminde çok sayıda embriyonun kadına transfer edilmesi halinde çoğul gebelik gerçekleşebilir. Ülkemizde uygulanan tüp bebek tedavilerinde çoğul gebeliğin gerçekleşmemesi adına tüp bebek tedavisinde transfer edilen embriyo sayısı sınırlandırılmıştır. Fakat yine de çoğul gebelikte karşılaşılabilecek risklerden bahsetmek gerekirse;

  • Erken doğum
  • Yüksek kan basıncı
  • Maternal kanama
  • Gestasyonel şeker hastalığı çoğul gebeliğin risklerindendir.

Embriyo Transferi İşleminin De Birtakım Yan Etkileri Vardır

Kadının rahmine embriyo transfer edilmesinin ardından; kadında kanama, lekelenme, hafif ağrı durumuna rastlanabilir. Söz konusu yan etkilerin giderilmesi ile ilgili bir ilaç kullanımına lüzum görülmemektedir.

Düşük Riski

Tüp bebek tedavisinde karşılaşılan düşük olayının gerçekleşme oranı ile doğal gebelikte karşılaşılan düşük olayının gerçekleşme oranı aynıdır. Düşük olayının gerçekleşme olasılığı anne adayının yaşının ilerlemesine bağlı olarak artmaktadır. Söz konusu gebe kadın 40 yaşından ileri ise düşük riski mevcuttur.

Ektopik Yani Dış Gebelik

Tüp bebek tedavisinde transfer edilen embriyo şayet yanlış bir bölgeye yerleşir ise dış gebelik gerçekleşebilir. Bu durumda embriyo transferinden iki hafta sonra yapılan ultrason kontrolünde tespit edilir. Dış gebeliğin sıklıkla karşılaşılan bulgusu kasık ağrısı ve kanamadır. Tüp bebek tedavisinde dış gebeliğin gerçekleşme oranı ise %1 ila %2 civarındadır.

Heterotopik Gebelik

Heteretopik gebelik, rahim içinde ve rahim dışında gebeliğin gerçekleşmesi durumudur. Bu durum tüp bebek tedavisi uygulanan kadının rahmine çok sayıda embriyo transfer edildiği takdirde gerçekleşir. Erken teşhis çok mümkün değildir. Bu gebeliğin bulguları; karın ağrısı, karın içinde kanamadır. Heteretopik gebelikte tedavi cerrahi operasyon ile mümkündür.

Yumurta Toplama İşleminin Yan Etkileri

Kadından döllenme işleminin gerçekleştirilmesi adına tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işlemi yapılır. Bu işlemde kadına anestezi uygulanır. İşlemin birtakım riskleri söz konusudur. Bunlar;

İşlem uygulanırken ve işlemin ardından orta şiddette rahatsızlık meydana gelmesi

Yumurtalıklarda veya pelvik damarlarda hafif kanamaların gözlemlenmesi

Sıklıkla karşılaşılmayan ancak ihtimaller arasında olan hafif veya şiddetli pelvik enfeksiyondur.

Doğumsal Bozukluk Riski

Tüp bebek tedavisinde ya da doğal yolla gerçekleşen her iki gebelikte de doğumsal bozukluk riski ile karşılaşma olasılığı farksızdır.  Söz konusu doğumsal bozukluk riski ile karşılaşma olasılığı yaklaşık %3 ila %5 civarındadır.

Ovaryan Hiperstimulasyon Sendromu (OHSS)

Tüp bebek tedavisindeki en sık rastlanan durumdur. Bu durum; kadına yumurtlama adına verilen haplar ve iğnelere karşı kadında fazla miktarda yumurta ve kist oluşmasıdır. OHSS olayı risk faktörleri ise şunlardır;

  • Kadının genç yaşta olması,
  • Kadının zayıf olması,
  • Kadının yüksek doz gonadotropin kullanması,
  • Kadında polikistik over sendromu bulunmasıdır.

Yumurta Toplama İşleminden 4-5 Gün Sonra Başla Belirtiler İse;

  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • İshal
  • Nefes almada zorluk
  • Karın bölgesinde şişlik
  • Karın bölgesinde hassasiyet ve ağrı
  • Kısa sürede kilo alma
  • İdrar miktarında azalma
  • İdrar yapamama durumlarıdır.

Yumurtalıkların aşırı uyarılması durumunda kadına verilen ilaçların dozları azaltılmalı ya da ilaç kullanımı bırakılmalıdır. Şayet hafif OHSS ise kadın 10-14 gün içinde iyileşir. Ağır ve orta OHSS durumunda ise hastanede yatış gerekmektedir.

Over Torsiyonu

Yumurtalıkların kendi etrafında dönmesidir. Etkenleri; overde oluşumlara rastlanması, yumurtalıkla rahim arasındaki bağın uzun olması, gebelik sürecinde vücutta yer alan bağların gevşek ve elastik olması, yumurtalıkların aşırı büyümesi, tüplerin uzun ve büyük olmasıdır. Bu durumun habercisi olan bulgular ise;

  • Kasık ve karnın alt bölgesinde hassasiyet ve ağrı
  • Mide bulantısı, kusma,
  • Ateştir.

Over torsiyonu ultrason ile teşhis edilir ve cerrahi müdahalelerle tedavisi gerçekleştirilir. Over torsiyonuna bağlı olarak;

  • Enfeksiyon
  • İç genital organlarda yapışıklık
  • Kronik kasık ağrısı
  • Peritonit
  • Sepsis
  • Kısırlık gerçekleşebilir.

Karın Organlarında Yaralanma, Kanama ve Enfeksiyon

Tüp bebek tedavisinde kadından yumurta toplanırken; kadının idrar torbasında, bağırsak ve rahme yakın damarlarda çok düşük bir ihtimalde olsa nadiren yaralanma, vajinal kanama ve rahim yumurtalıklara bulaşan enfeksiyon durumu ile karşılaşılabilir. Vajinal kanama kolay bir müdahale ile giderilirken enfeksiyon tedavisinde de antibiyotiklere başvurulur.