Vertigo Nedir?

Kişinin kendinin veya çevresindeki eşyaların dönmesi şeklinde algıladığı bir hareket illüzyonudur. Toplumuzda genç hastalarda %2 oranında görülürken 60 yaş üzerinde bu oran %20-30 lara çıkmaktadır. Hastalar sıklıkla, kendisinin yada etrafın döndüğü, dengesizlik, sabit duramama, yürümede zorluk, zeminin kayması, düşecekmiş gibi olma, itilme hissi, başta boşluk, sağa sola çekilme gibi şikayetlerle hastaneye başvurmaktadır.

Vertigonun Nedenleri?

Baş dönmesinin pek çok sebebi bulunmaktadır. Pek çok sistemik hastalığın bulgusu olabilir.

  • Hipertansiyon
  • Hipotansiyon
  • Diabet
  • Kolesterol, trigileserid yüksekikleri
  • Guatr (Hipertroidi, hipotroidi)
  • Vitamin B12 eksikliği

Vertigo santral ve periferik olmak üzere ikiye ayrılır.

Periferik Vertigo

İç kulaktaki denge organlarımızdaki problemler, orta kulak problemleri periferik vertigoya yol açar.

Periferik Vertigo Nedenleri

BPPV (Pozisyonel Vertigo): İç kulaktaki denge organlarımızda yer alan kristallerin yerinden oynaması sonrası ortaya çıkan baş dönmesidir. Ani baş hareketleriyle ortaya çıkan kısa süreli baş dönme ataklarına yol açar. Manevra tedavisinden %90 fayda görmektir.

Menier Hastalığı: İç kulak sıvısındaki basınç artışına bağlı olarak ataklar halinde ortaya çıkan, saatlerce süren baş dönmesi, bulantı-kusmaya neden olan bir rahatsızlıktır. Ataklar öncesinde kulakta dolgunluk uğultu problemine yol açabilir. Giderek artan işitme kaybına neden olabilir. Tedavisi öncelikle medikal olmakla beraber ileri olgularda cerrahide uygulanabilir.

Vestibüler Nörinit: Sıklıkla geçirilen bir üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası işitme sirinin iltihaplanması nedeniyle ortaya çıkar. Şiddetli baş dönmesi şikayeti olup medikal tedaviden oldukça fayda görmektedir.

Perilenf Fistülü: İç kulak sıvısının orta kulağa kaçması sonrası ortaya çıkan baş dönmesi ve işitme kaybı problemidir. Sıklıkla orta kulak enfeksiyonu, özellikle koleteatomaya bağlı kemik bölgede oluşan harabiyetler yada travma sonucu ortaya çıkar. Tedavisi cerrahidir.

Labirentit: İç kulak enfeksiyonu sonucu ortay çıkan baş dönmesi ve işitme kaybı problemidir. Sıklıkla viral enfeksiyonlara bağlı gelişir. Baş dönmesi şiddetli olduğu için hastaneye yatırılarak medikal tedavi uygulanır. Baş dönmesi 3-4 hafta içerisinde düzelir. Ancak genellikle işitme kaybı kalıcı olur.

Santral Vertigo

Beyin, beyincik (Serbellum) ve beyin sapı bölgelerinde ortaya çıkan problemlere bağlı ortaya çıkan vertigodur.

Serebro Vasküler Olaylar (İNME): Beyne kan akımının azalması (iskemi) ya da beyin kanaması durumlarına inme olarak bilinmektedir. Bu hastalarda baş dönmesi ve dengesizlik dışında, kısmi ya da tam felçler, konuşma bozuklukları, görme bozuklukları görülebilir.

Ani başlangıçlı bulantı kusma ve baş dönmesiyle birlikte ağız çevresinde keçeleşme, yürümede güçlük, konuşma bozukluğu, çift görme gibi bulgular beyin sapı iskemisine ya da kanamasına bağlı olabilir.

Vestibüler Migren: Migren ve vertigo birlikteliği oldukça sık görülen bir problemdir. Vestibüler migrende görülen baş dönmeleri genellikle birkaç dakika ile sınırlıdır. Ancak bazen günlerce de sürebilir. Baş dönmeleri genellikle başın ani hareketleri sırasında görülür. Baş ağrıları baş dönmesi atağından hemen önce, atak sırasında ya da ataktan hemen sonra görülebilir.

Multiple Skleroz: Genellikle genç erişkinlerde ve kadınlarda daha sık görülür. Sinirlerin etrafını saran miyelin kılıfın hasarıyla seyreden bir hastalıktır. Yürüme bozukluğu ve baş dönmesi hastalığın tüm evrelerinde sık karşılaşılan bir semptomdur. Baş dönmesi bazen hastalığın ilk belirtisi olabilir. Hastalık başlangıçta ataklar ve remisyonlarla karakterize iken tekrarlayan ataklar sonrası kalıcı hasarlar gelişir.

Araç Tutması (Taşıt Tutması)

Araç hareket halinde iken ortaya çıkan ciddi baş dönemsi, bulantı kusma hadisesidir. Kişilerin yaşam kalitesi oldukça bozan bir problemdir. Gözden giden uyarılarla kulaktan gelen uyarıların uyumsuzluğu sonucu ortaya çıkar.

Araç Tutmasını Önlemek İçin Neler Yapabiliriz?

  • Arabada, arka koltuk yerine ön koltukta oturun ve arabanın gittiği yöne bakın.
  • Gemide güverteye çıkıp ufka bakın.
  • Uçakta pencere kenarına oturup dışarıyı seyredin.
  • Yine uçakta hareketin en az algılandığı kanat üstünü tercih edin.
  • Koltuklarınızı gidiş yönüne ters yönünde olmamasına dikkat edin ve yolculuk sırasında kitap okumayın, bilgisayar tablet, telefon gibi cihazları kullanmayın.
  • Ağır kokulardan, baharatlı yiyeceklerden uzak durun.

Tedavide önerilerin yetmediği durumlarda yolculuk öncesi bazı ilaçlar önerilebilir. Bunun yanı sıra rehabilitasyonda uygulanabilir.

Yaşlılığa Bağlı Baş Dönmesi

Yaşlılıkta oluşan birçok değişiklik gibi işitme ve dengeyi sağlayan sistemlerde de zayıflamalar olur. Bunun yanında görmede azalma, bulanık görüş, kas ve eklemlerden gelen uyarılardaki zayıflamalar da beyne giden bilginin azalmasına yol açarak baş dönmelerine ve denge kayıplarına neden olabilir. Bu durum özellikle ev içi kazlarına, düşmelere yol açabilir. Bunu engellemek için medikal tedavilerden ve rehabilitasyon egzersizlerinden faydalanılabilir.

Denge Testleri

Vertigo şikayeti ile başvuran hastanın tanı ve değerlendirilmesinde kullanılan bazı testler vardır. Bu testler bize hastalığın sebeplerini belirlenmede yardımcı olmaktadır. Böylece doğru tanı ve tedavi uygulamamızı sağlamaktadır.

  • Videonistagmografi (Vng)
  • Kalorik Test
  • Video Head Impulse Test (Vhit)
  • Vestibüler Uyarılmış Miyojenik Potansiyeller (Vemp)
  • Dinamik Posturografi